Spis treści:
- Czym jest system EDR w samochodach?
- W jaki sposób działa EDR i jakie informacje rejestruje?
- Od kiedy montaż EDR i CDR jest obowiązkowy w pojazdach?
- Które samochody muszą być wyposażone w EDR
- Jaki jest koszt zakupu lub instalacji systemu EDR do auta?
Z pozoru to niewielki moduł ukryty w pojeździe, a w rzeczywistości jedno z najważniejszych urządzeń dla służb analizujących wypadki drogowe. Czarna skrzynka montowana w samochodach, znana pod nazwą EDR (Event Data Recorder), zaczyna odgrywać coraz większą rolę nie tylko w nowoczesnych systemach bezpieczeństwa, lecz także w postępowaniach prawnych i analizach zdarzeń drogowych. Jeśli chcesz wiedzieć dokładnie czym jest EDR w samochodzie, jakie informacje rejestruje, kiedy jego montaż jest obowiązkowy i jak wygląda sytuacja prawna w Polsce oraz Unii Europejskiej, zapraszamy do naszego małego kompendium wiedzy.
Czym jest system EDR w samochodach?
System EDR (Event Data Recorder) to urządzenie, które rejestruje wybrane dane z pracy pojazdu tuż przed i po zdarzeniu drogowym, np. wypadku lub kolizji. Nie należy go mylić z pełnym systemem monitorującym, ponieważ EDR nie działa w sposób ciągły – aktywuje się tylko w określonych warunkach, takich jak nagłe przeciążenie lub zadziałanie poduszek powietrznych. EDR nie zapisuje obrazu ani dźwięku – zgodne z rozporządzeniem (UE) 2021/1958.
Czarna skrzynka w samochodzie:
- zbiera dane z czujników pojazdu (prędkość, nacisk na pedał, obroty silnika);
- zapisuje informacje w specjalnej pamięci nieulotnej;
- działa automatycznie, bez ingerencji kierowcy;
- nie rejestruje dźwięku ani obrazu – zapis dotyczy wyłącznie parametrów technicznych.
W praktyce oznacza to, że EDR pozwala odtworzyć przebieg zdarzenia z precyzją niemożliwą do uzyskania na podstawie samego oświadczenia uczestników.
W jaki sposób działa EDR i jakie informacje rejestruje?
Jak działa czarna skrzynka? System EDR jest połączony z układami bezpieczeństwa pojazdu – m.in. systemem ABS, poduszkami powietrznymi, kontrolą trakcji. Gdy dochodzi do gwałtownego hamowania, zderzenia lub innego zdarzenia wykraczającego poza normalną eksploatację, EDR automatycznie zapisuje dane z kilku sekund przed i po zdarzeniu.
Choć popularne określenia sugerują, że EDR to „ czarna skrzynka do samochodu” ukryta w schowku, w rzeczywistości urządzenie jest wbudowane w centralne moduły elektroniczne pojazdu. Nie ma do niego fizycznego dostępu bez specjalistycznego sprzętu serwisowego.
Dane, które rejestruje EDR, to m.in.:
- prędkość jazdy,
- siła nacisku na pedał hamulca i przyspieszenia,
- położenie kierownicy,
- zapięcie pasów,
- działanie systemów wspomagania,
- aktywacja poduszek powietrznych,
- obroty silnika,
- sygnały z układu ESP lub ABS.
Informacje te są zapisywane w bardzo krótkim „buforze czasu” – zwykle od 5 sekund przed do 5 sekund po zdarzeniu.
Od kiedy montaż EDR i CDR jest obowiązkowy w pojazdach?
EDR w samochodzie to technologia, której stosowanie od 2024 roku regulowane jest przez przepisy Unii Europejskiej. Zgodnie z Rozporządzeniem Delegowanym Komisji (UE) 2021/1958, obowiązek wyposażania nowych modeli pojazdów w EDR dotyczy:
- wszystkich nowo homologowanych pojazdów osobowych (kategoria M1) oraz lekkich pojazdów dostawczych (kategoria N1) – od 6 lipca 2022 r.,
- wszystkich nowo rejestrowanych pojazdów tych kategorii – od 7 lipca 2024 r..
Oznacza to, że od lipca 2024 r. każde nowe auto osobowe w Unii Europejskiej (również w Polsce) musi być wyposażone w czarną skrzynkę, nawet jeśli nie jest to pojazd flotowy ani specjalny. Starsze auta nie podlegają obowiązkowi montażu.
Które samochody muszą być wyposażone w EDR?
Zgodnie z rozporządzeniem:
- obowiązek dotyczy pojazdów kategorii M1 (samochody osobowe do 8 miejsc pasażerskich + kierowca),
- oraz kategorii N1 (lekkie pojazdy dostawcze o DMC do 3,5 t).
Oznacza to, że każda nowa skrzynka do samochodu montowana po 7 lipca 2024 r. musi spełniać standardy EDR. Obowiązek ten nie dotyczy motocykli, autobusów, ciężarówek powyżej 3,5 tony ani pojazdów specjalnych (np. wojskowych i ratunkowych).
Jaki jest koszt zakupu lub instalacji systemu EDR do auta?
W samochodach fabrycznych koszt ten jest oczywiście wliczony w cenę pojazdu, natomiast w przypadku montażu dodatkowego modułu EDR (np. do pojazdów flotowych lub starszych modeli), wynosi aktualnie średnio od 900 zł do 3000 zł. Do tego jednak należy doliczyć usługę kalibracji i aktywacji modułu, dlatego trudno jednoznacznie określić, ile kosztuje czarna skrzynka w samochodzie – cena zależy tu od kilku czynników:
- rodzaju i klasy pojazdu,
- producenta systemu EDR,
- sposobu instalacji (fabryczna lub aftermarketowa),
- możliwości odczytu danych (czy auto ma interfejs OBD-II lub gniazdo serwisowe).
Niektóre modele mogą wymagać dedykowanego oprogramowania do odczytu danych – w tym przypadku koszty eksploatacyjne również mogą wzrosnąć.
Najważniejsze pytania i odpowiedzi – podsumowanie wiedzy:
Czarna skrzynka – co to?
To system EDR, który rejestruje dane techniczne pojazdu przed i po zdarzeniu drogowym.
Jak działa czarna skrzynka?
Automatycznie uruchamia się przy przeciążeniu – zapisuje dane z kilku sekund wokół wypadku.
EDR w samochodzie – od kiedy obowiązkowy?
Dla wszystkich nowych aut zarejestrowanych po 7 lipca 2024 r.
Czy EDR to coś, co możemy znaleźć w schowku samochodu?
Nie w sensie dosłownym – czarna skrzynka nie jest w schowku, lecz w centralnym module sterującym pojazdu.
Czarna skrzynka w samochodzie – cena?
Od 900 do 3000 zł przy instalacji zewnętrznej. W autach fabrycznych koszt wliczony w cenę.
Nasz komentarz:
„EDR nie służy ocenie winy kierowcy, ale zapisuje twarde dane – bez emocji i nadinterpretacji, które mogą towarzyszyć świadkom zdarzenia. To właśnie te sekundy przed uderzeniem mogą decydować o przebiegu sprawy sądowej, rozliczeniu z ubezpieczycielem czy analizie bezpieczeństwa pojazdów.”
