Spis treści:
- Jakie czynniki odpowiadają za narastające zmęczenie w czasie jazdy?
- Jak rozpoznać oznaki zmęczenia podczas jazdy?
- Senność po posiłku u kierowcy zawodowego. Jak sobie z nią poradzić?
- Jak radzić sobie ze zmęczeniem w pracy kierowcy zawodowego?
- Jak działa czujnik zmęczenia kierowcy?
Kierowcy pracujący na długich i monotonnych trasach są szczególnie narażeni na zmęczenie i senność, nawet jeśli skrupulatnie przestrzegają regulaminowych przerw. Ma to związek z koniecznością nieustannego skupiania się na drodze, utrzymywania określonej pozycji ciała przez kilka godzin oraz z warunkami panującymi na trasie (np. złe oświetlenie dróg). Jak pokonać zmęczenie za kierownicą? Jak zażegnać senność po posiłku? Zapraszamy do lektury!
Jakie czynniki odpowiadają za narastające zmęczenie w czasie jazdy?
Kierowcy zawodowi, zwłaszcza ci, którzy pracują na trasach międzynarodowych, każdego dnia narażeni są na szereg różnych czynników stresogennych, a ekspozycja na nie, nie pozostaje bez wpływu na kondycję fizyczną i psychiczną truckerów. Źródłem stresu zawodowego są następujące sytuacje:
- niebezpieczne sytuacje na drodze,
- praca pod presją czasu i konieczność dowiezienia towaru w wyznaczonym terminie,
- rozłąka z rodziną,
- odpowiedzialność za ładunek,
- odległość od domu,
- brak swobodnego dostępu do czystych punktów sanitarnych, zdrowego jedzenia i niektórych usług.
Skutkiem przewlekłego stresu zawodowego jest narastające zmęczenie, które daje o sobie znać także w godzinach pracy. Zmęczenie w przypadku kierowców zawodowych możemy podzielić na fizyczne, sensoryczne (co wiąże się z obniżeniem czasu reakcji), emocjonalne (związane z dużą ilością stresorów) oraz psychiczne (związane z monotonią pracy i koniecznością ciągłego skupiania uwagi na drodze).
Jak rozpoznać oznaki zmęczenia podczas jazdy?
Kierowcy zawodowi mają ściśle określone godziny pracy i wypoczynku. Mogą prowadzić ciężarówkę maksymalnie przez 9 godzin na dobę, a po 4,5 h jazdy, przypada im 45 minut przerwy. To stosunkowo niewiele czasu na regenerację, zwłaszcza jeśli odejmiemy od tego czas na posiłek i rozprostowanie nóg. Choć pauza pozwala na chwilę oddechu, jest zbyt krótka, by całkowicie wyeliminować zmęczenie, dlatego tak ważne jest, by zadbać o komfortowy sen podczas dłuższego postoju. Monitorowanie swojego samopoczucia i szybkie rozpoznanie pierwszych oznak zmęczenia ma duże znaczenie dla komfortu kierowcy zawodowego i bezpieczeństwa transportu. Po czym poznać, że coraz trudniej utrzymać nam skupienie? Typowymi objawami zmęczenia podczas jazdy są:
- ziewanie i częste mruganie,
- problemy z koncentracją,
- zmienne tempo jazdy,
- rozdrażnienie i spadek nastroju,
- bóle mięśni,
- ból głowy.
Co zrobić, żeby nie zasnąć za kierownicą, kiedy nie można zrobić sobie przerwy? Należy dbać o optymalne nawodnienie organizmu i stworzyć odpowiednie warunki w kabinie ciężarówki (wentylacja, klimatyzacja). Pomoże też ulubiona muzyka lub skupienie uwagi na podcaście lub audiobooku.
Senność po posiłku u kierowcy zawodowego. Jak sobie z nią poradzić?
Na internetowych forach dla kierowców ciężarówek często można natknąć się na wątki typu: „zasypiam za kierownicą po jedzeniu” czy „chce mi się spać po posiłku”. Jazda z pustym żołądkiem absolutnie nie jest wskazana, ale w czasie pracy nie powinno się też objadać. To naturalne, że organizm, który przed chwilą „dostał” olbrzymią porcję jedzenia, „przestawi” wszystkie swoje siły na trawienie. Nawet u osoby zdrowej, która nie ma żadnych problemów metabolicznych, wystąpi wówczas senność po posiłku. Jak poradzić sobie z tym problemem? Przede wszystkim w czasie pracy należy spożywać lekkie, ale odpowiednio zbilansowane pod kątem kalorycznym i odżywczym dania. Jedzenie powinno być lekkostrawne, ale bogate w błonnik i wysokiej jakości białko, co zapewni uczucie sytości na dłużej, a jednocześnie zapobiegnie uczuciu „przepełnienia” i „ciężkości”, które jest charakterystyczne dla posiłków tłustych i węglowodanowych. Po śniadaniu/lunchu/obiedzie warto wybrać się na krótki spacer. Ruch pobudza układ pokarmowy do pracy, a ponadto dotlenia organizm, co minimalizuje zmęczenie.
Jak radzić sobie ze zmęczeniem w pracy kierowcy zawodowego?
Radzenie sobie ze zmęczeniem w pracy kierowcy zawodowego wymaga świadomego podejścia do zarządzania swoim czasem pracy i wypoczynku. Ważne jest, aby kierowcy planowali swoje trasy tak, aby umożliwić sobie regularne i komfortowe przerwy na odpoczynek, które mogą obejmować krótkie drzemki i lekką aktywność fizyczną. Zdrowa dieta także ma znaczenie, ponieważ, jak już wspomnieliśmy wcześniej, ciężkie posiłki mogą zwiększać senność. Utrzymywanie właściwego nawodnienia przez cały dzień to kolejny czynnik, który pomaga zachować wysoki poziom energii i koncentracji. Warto też nauczyć się kilku technik relaksacyjnych i oddechowych, które pomogą zachować trzeźwość umysłu w kryzysowej sytuacji. Jeżeli jednak senność za kierownicą staje się coraz bardziej ciążącym problemem, mimo stosowania powyższych strategii, należy rozważyć konsultację z lekarzem, który zbada inne potencjalne przyczyny zmęczenia, takie jak zaburzenia snu czy choroby metaboliczne (np. cukrzyca).
Jak działa czujnik zmęczenia kierowcy?
Wychodząc naprzeciw potrzebom kierowców zawodowych, opracowano czujnik zmęczenie kierowcy, który jest montowany w nowoczesnych pojazdach ciężarowych i osobowych. Monitoruje on zachowanie kierowcy w czasie rzeczywistym i analizuje różne parametry, takie jak częstotliwość mrugania, kierunek wzroku, sposób trzymania kierownicy oraz zachowanie pojazdu na drodze. Kiedy czujnik wykryje odchylenia od normy sugerujące zmęczenie, alarmuje kierowcę za pomocą sygnałów wizualnych, dźwiękowych lub wibracyjnych. W niektórych przypadkach system może nawet zalecić przerwę w podróży lub, w bardziej zaawansowanych systemach, przejąć kontrolę nad pojazdem, aby bezpiecznie zjechać na pobocze.
Przeczytaj także: Zakaz spania w kabinie ciężarówki – gdzie obowiązuje?
