Czy niemiecki pracodawca ma prawo zażądać od Ciebie zaświadczenia o niekaralności? A może potrzebujesz tego dokumentu, by wynająć mieszkanie lub zarejestrować działalność? W Niemczech tzw. Führungszeugnis jest jednym z częściej wymaganych dokumentów – szczególnie w branżach związanych z opieką, transportem, administracją publiczną czy edukacją. W tym artykule wyjaśniamy, skąd uzyskać zaświadczenie o niekaralności, kiedy będziesz go potrzebować, co jest potrzebne do złożenia wniosku i jak długo trwa jego wydanie.
Jakie przestępstwa są uznawane za karalne w Niemczech?
Zgodnie z niemieckim prawem karnym (Strafgesetzbuch, StGB), karalne są wszystkie działania, które łamią prawo federalne i skutkują skazaniem przez sąd. Przestępstwa dzielą się na trzy główne kategorie:
- Verbrechen – najcięższe przestępstwa (np. zabójstwo, gwałt, rozbój), za które grozi kara powyżej jednego roku pozbawienia wolności,
- Vergehen – lżejsze przestępstwa, np. kradzież, uszkodzenie mienia, jazda bez uprawnień, za które można otrzymać grzywnę lub karę pozbawienia wolności do jednego roku,
- Ordnungswidrigkeiten – wykroczenia administracyjne, np. przekroczenie prędkości, brak zapiętych pasów, nieprawidłowe parkowanie itp.
Do rejestru karnego trafiają wyłącznie wyroki sądowe w sprawach karnych (Verbrechen i Vergehen), jeśli:
- kara pozbawienia wolności wynosi więcej niż 90 dni,
- grzywna przekracza 90 stawek dziennych,
- skazanie dotyczy przestępstwa seksualnego, przemocy, nadużycia zaufania publicznego.
Wykroczenia nie są wpisywane do rejestru karnego i nie będą widoczne na zaświadczeniu o niekaralności.
Czy niemieckie urzędy weryfikują karalność obywateli Polski?
Tak. Zaświadczenie o niekaralności w Niemczech może być wymagane od każdego, czyli również od obywatela innego kraju UE, który podejmuje pracę lub przebywa na terenie RFN. Urzędy niemieckie mogą:
- poprosić o Führungszeugnis w procesie rejestracji działalności,
- wymagać go przy ubieganiu się o zezwolenie na pobyt,
- żądać dokumentu przy weryfikacji najemcy mieszkania,
- wnioskować o weryfikację przez EUROPOL lub system ECRIS (wymiana informacji o karalności w UE).
Jeśli jako Polak mieszkasz i pracujesz w Niemczech, możesz zostać poproszony o zaświadczenie o niekaralności wydane przez niemiecki Federalny Rejestr Karny (Bundeszentralregister).
Czy pracodawcy w Niemczech wymagają zaświadczenia o niekaralności?
Tak. W wielu branżach wymagane jest dostarczenie aktualnego zaświadczenia o niekaralności – zwłaszcza jeśli masz mieć kontakt z osobami niepełnoletnimi, osobami starszymi lub klientami wrażliwymi.
Führungszeugnis – co to? To oficjalne zaświadczenie wydawane przez Federalny Rejestr Karny (Bundesamt für Justiz), które zawiera informację, czy dana osoba była prawomocnie skazana za przestępstwo.
Zaświadczenie o niekaralności po niemiecku może przybrać jedną z trzech form:
- Einfaches Führungszeugnis – do użytku prywatnego lub dla pracodawcy,
- Erweitertes Führungszeugnis – do pracy z dziećmi, osobami starszymi, wymagane np. przez Jugendamt,
- Behördliches Führungszeugnis – do celów urzędowych (np. uzyskania koncesji).
Branże, które najczęściej wymagają tego dokumentu:
- opieka zdrowotna i domowa,
- edukacja (szkoły, przedszkola),
- logistyka i transport (szczególnie kierowcy zawodowi),
- administracja publiczna,
- ochrona i usługi porządkowe.
W jaki sposób uzyskać zaświadczenie o niekaralności w Niemczech?
Poniżej przygotowaliśmy uproszczony przewodnik krok po kroku, jeśli chcesz uzyskać zaświadczenie o niekaralności: co potrzebne, jak to wygląda w praktyce i ile to trwa.
Jak uzyskać Führungszeugnis:
- Krok 1: Upewnij się, że jesteś zameldowany w Niemczech (adres Anmeldung).
- Krok 2: Zabierz ze sobą ważny dowód tożsamości lub paszport.
- Krok 3: Udaj się do lokalnego urzędu meldunkowego (Bürgeramt) lub złóż wniosek online na stronie Bundesamt für Justiz.
- Krok 4: Wypełnij formularz wniosku o Führungszeugnis – wskaż typ dokumentu (np. do pracy, do urzędu, rozszerzony).
- Krok 5: Wnieś opłatę – standardowo 13 euro.
- Krok 6: Czekaj na przesyłkę pocztową – dokument nie jest wydawany od ręki.
Wniosek można złożyć również elektronicznie przez portal Bundesamt für Justiz, pod warunkiem posiadania podpisu elektronicznego (eID).
Skąd uzyskać zaświadczenie o niekaralności?
W Bürgeramt, online lub poprzez ambasadę/urząd konsularny (dla osób mieszkających za granicą).
Jak długo trwa oczekiwanie na niemieckie zaświadczenie o niekaralności?
Zaświadczenie o niekaralności Niemcy jest zazwyczaj wysyłane w ciągu 1–2 tygodni od momentu złożenia kompletnego wniosku. Może się to jednak wydłużyć, jeśli:
- brakuje danych,
- dokument ma być wysłany za granicę,
- trwa okres urlopowy lub świąteczny,
- wnioskujesz o rozszerzoną wersję dokumentu (Erweitertes Führungszeugnis).
Dokument trafia do Ciebie pocztą lub bezpośrednio do instytucji (jeśli zaznaczysz taką opcję). W wyjątkowych przypadkach – np. postępowania sądowe lub administracyjne – czas oczekiwania może wynieść do 3–4 tygodni.
Przeczytaj także: Ograniczenia prędkości w Niemczech 2025 – czy coś się zmieniło?
