Tachograf – co to jest i jak działa?

Kierowcy zawodowi mają obowiązek ścisłego monitorowania swojego czasu pracy i robienia przerw na odpoczynek. Pomagają im w tym tachografy, czyli urządzenia monitorujące czas jazdy oraz inne czynności, które kierowca wykonuje w ramach swoich obowiązków zawodowych. Kto musi mieć tachograf? Jak go obsługiwać? Zapraszamy do lektury!

Co to jest tachograf?

Tachograf to narzędzie, które jednoznacznie kojarzy się z branżą transportową. Jest to urządzenie rejestrujące czas pracy kierowcy zawodowego, prędkość pojazdu oraz inne czynności wykonywane przez kierowcę poza jazdą – przerwę, odpoczynek, pozostawanie do dyspozycji pracodawcy bądź prace związane z załadunkiem i rozładunkiem towaru. Istnieją dwa typy tachografów:

• tachografy analogowe – rejestrują dane na papierowym wykresie w kształcie koła,
• tachografy cyfrowe – wyglądem przypominają radio samochodowe, są połączone ze skrzynią biegów oraz czujnikami ruchu w pojeździe. Tachograf cyfrowy rejestruje dane na kartach mikroprocesorowych. Urządzenie wyposażono też w dodatkowe funkcje bezpieczeństwa. Jest ono znacznie bardziej zaawansowane pod kątem technologicznym niż modele analogowe, dzięki czemu utrudnia manipulacje przy danych.

Obecnie tachografy cyfrowe są popularniejsze niż analogowe. Wynika to z faktu, że od 1 maja 2006 roku na terenie Unii Europejskiej, wymagane jest, aby wszystkie nowo rejestrowane pojazdy ciężarowe, były wyposażone w tachografy cyfrowe. Przejście na modele cyfrowe było krokiem w kierunku zwiększenia dokładności, bezpieczeństwa i możliwości przetwarzania danych. W 2024 roku kierowców czeka kolejna zmiana. W Pakiecie Mobilności zapisano wymianę starszych tachografów na tachografy smart II generacji.

Kto musi mieć tachograf?

Tachografy są wymagane w pojazdach wykorzystywanych do transportu drogowego towarów i osób. Montuje się je w samochodach ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz w autobusach i autokarach, które mają więcej niż 9 miejsc siedzących. Głównym celem stosowania tachografów jest zapewnienie przestrzegania przepisów dotyczących czasu pracy kierowców. W ten sposób ustawodawca dba o komfort pracy kierowcy, co przekłada się na wzrost poziomu bezpieczeństwa na drogach. Ponadto tachografy ułatwiają przestrzeganie przepisów drogowych (ograniczenie prędkości) oraz pomagają w ewentualnym rozstrzyganiu sporów czy dochodzeniach w przypadku wypadków drogowych.

Jak obsługiwać tachograf cyfrowy? Jak działa tachograf cyfrowy?

Obsługa tachografu cyfrowego nie jest skomplikowanym zadaniem. Przed rozpoczęciem pracy kierowca musi włożyć swoją kartę do tachografu. Karta ta przechowuje dane identyfikacyjne użytkownika oraz zapisuje informacje o jego czasie pracy. Kierowca musi pamiętać, by wybrać odpowiedni tryb pracy – jazdę, przerwę lub prace załadunkowe, ponieważ tachograf musi rejestrować wszystkie te aktywności. W razie potrzeby kierowca może ręcznie wprowadzić do tachografu wymagane informacje. Po zakończeniu pracy kierowca powinien wyjąć kartę z tachografu, co jest równoznaczne z zakończeniem gromadzenia danych o jego aktywności. Jak sprawdzić na tachografie czas jazdy? Tego typu urządzenia umożliwiają szybki wydruk raportu o czasie pracy kierowcy zawodowego, który przydaje się podczas kontroli drogowej. Dane o czasie pracy można również podejrzeć w czasie rzeczywistym na wyświetlaczu.

Jak sczytać tachograf cyfrowy?

Aby sczytać dane z tachografu cyfrowego, najpierw należy włożyć kartę kierowcy do urządzenia, co umożliwi automatyczny odczyt zapisanych informacji. Następnie, za pomocą przycisków na tachografie, trzeba przejść do menu i znaleźć aktywność związaną z odczytem danych, taką jak „Dane Kierowcy” czy „Przegląd Danych”. Teraz wystarczy wybrać interesujące nas informacje, takie jak np. dane dotyczące bieżącej pracy, historii jazdy czy czasów odpoczynku. Jeśli tachograf jest wyposażony w drukarkę, istnieje możliwość wydrukowania raportu, co jest szczególnie przydatne podczas kontroli drogowych lub dla celów ewidencyjnych. W niektórych modelach tachografów dane mogą być również zapisywane na karcie lub przesyłane elektronicznie do systemu zarządzania flotą. Warto zauważyć, że metoda obsługi urządzenia może się różnić w zależności od modelu tachografu, stąd konieczność zapoznania się z instrukcją obsługi konkretnego sprzętu.

Co grozi za fałszowanie tachografu?

W Unii Europejskiej istnieją ściśle określone regulacje dotyczące czasu pracy kierowców zawodowych, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa na drogach i ochronę zdrowia kierowców. Przepisy te określają maksymalny czas jazdy w wymiarze dziennym i tygodniowym. Niestety, jak w każdej branży, zdarzają się sytuacje, że limity te są celowo ignorowane przez kierowców, którzy np. spieszą się, by dostarczyć towar w umówionym terminie. Osoby, które posiadają wiedzę techniczną, mogą manipulować danymi zapisywanymi na tachografie cyfrowym i w ten sposób przekłamywać informacje o swojej rzeczywistej aktywności w czasie pracy. Co grozi za takie fałszerstwo? Kary finansowe o różnej wysokości, a nawet utrata prawa jazdy.

Przeczytaj też: Podwójna obsada a czas pracy kierowców